ung thư nguyên bào nuôi

 Ung th­u nguyªn bµo nu«i: nguyªn nh©n, triÖu chøng vµ chÈn ®o¸n.

I.        §¹i c­¬ng:

-U nguyªn bµo nu«I gåm ung th­ nguyªn bµo nu«I vµ chöa trøng x©m lÊn, trong ®ã ung th­u nguyªn bµo nu«I lµ h×nh th¸I bÖnh lý nÆng nhÊt cña u nguyªn bµo nu«i.

-          BÖnh hay gÆp trong ®é tuæi sinh ®Î.

II.     Nguyªn nh©n:

-          Đa số xảy ra sau chửa trứng hoàn toàn (khoảng 70%)

-          Tỷ lệ sau chửa trứng bán phần rất thấp.

-          Có thể sau đẻ, sau các thai nghén khác.

-          Nh÷ng ng­êi >40t hoÆc <18t mang thai cã nguy c¬ bÞ cao h¬n.

-          Cã sù liªn quan vÒ nhãm m¸u vµ nguy c¬ bÖnh: kh¶ n¨ng bÞ t¨ng cao ë ng­êi phô n÷ cã nhãm m¸u A vµ thÊp ë phô n÷ cã nhãm m¸u O.

-          ë ng­êi cã estrogen thÊp còng lµm t¨ng nguy c¬ bÞ ung th­ nguyªn bµo nu«i.

III.   L©m sµng

1.      TiÒn sö: thường xảy ra trong 6 tháng đầu sau nạo thai trứng.

2.        C¬ n¨ng:

-          Ra m¸u ©m ®¹o hay gÆp. Xh sím hoÆc muén tuú theo thêi gian tiÕn triÓn cña bÖnh, víi tÝnh chÊt: ra m¸u ®á t­¬i hay m¸u ®en, ra m¸u tù nhiªn, Ýt mét, kÐo dµi. Cã thÓ ra m¸u nhiÒu nÕu vì nh©n di c¨n ©m ®¹o.

-          §au bông; khi cã di c¨n x©m lÊn.

-          ë giai ®o¹n muén cã c¸c tr/ch do khèi u di c¨n ®Õn c¸c CQ kh¸c nh­:

§                 NÕu di c¨n phæi: ho ra m¸u, tøc ngùc, khã thë

§                 NÕu di c¨n n·o: n«n, nhøc ®Çu, mê m¾t, liÖt, h«n mª.

§                 NÕu di c¨n trùc trµng: ®¹i tiÖn ra m¸u.

§                 NÕu di c¨n bµng quang: tiÓu tiÖn ra m¸u.

3.        Toµn th©n:    ThiÕu m¸u, da xanh, niªm m¹c nhît, mÖt mái, gÇy sót.

4.       Thùc thÓ:

-           §Æt má vÞt: cã thÓ thÊy nh©n di c¨n ©m ®¹o: mµu tÝm sÉm, to hay nhá, mÒm, kh«ng ®au, dÔ ch¶y m¸u. Hay gÆp ë thµnh tr­íc ©m ®¹o.

-           Th¨m ¢§ kÕt hîp víi tay kh¸m trªn bông thÊy:

§         ¢m ®¹o mÒm, cæ TC mÒm, cã khi hÐ më.

§         Tö cung to, mÒm h¬n b×nh th­êng, co håi chËm. Di ®éng nhiÒu hay Ýt tïy møc ®é lan trµn cña khèi u.

§         Cã thÓ sê thÊy nh©n di c¨n cøng næi gê lªn bÒ mÆt tö cung mÒm.

§         Cã thÓ sê thÊy nang hoµng tuyÕn to ë mét hoÆc hai bªn, di ®éng.

§         Còng cã khi ko cã tæn th­¬ng ban ®Çu ë tö cung, mµ l¹i ë nh÷ng n¬I kh¸c.

-           Kh¸m toµn th©n ph¸t hiÖn di c¨n ë c¸c bé phËn kh¸c nh­ phæi, n·o, gan, trùc trµng.

IV.  CËn l©m sµng:

-           §Þnh l­îng bhCG/ huyÕt thanh cã t/c quyÕt ®Þnh chÈn ®o¸n. ChÈn ®o¸n (+) ung th­ NBN khi:

§         Trong 2 tuÇn nång ®é hCG ë tuÇn sau cao h¬n tuÇn tr­íc (> 20%)

§         Trong 3 tuÇn liªn tiÕp nång ®é hCG ko gi¶m (thay ®æi < 10%)

§         Bèn tuÇn sau n¹o hCG > 20.000UI/ l

§         Hai th¸ng sau n¹o hCG > 500UI/ l

§         S¸u th¸ng sau n¹o hCG > 5UI/ l.

-           N¹o sinh thiÕt niªm m¹c buång TC trong K NBN hiÖn nay Ýt ®­îc sö dông v× sî g©y b¨ng huyÕt hay di c¨n. chØ ®­îc sö dông trong tr­êng hîp thËt cÇn thiÕt khi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c ko gióp Ých nhiÒu cho chÈn ®o¸n. Tuy nhiªn,  lµ biÖn ph¸p x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®ã lµ K NBN hay chöa trøng x©m lÊn hay u NBN chç rau b¸m.

+        Trong K nguyªn bµo nu«i: ko thÊy h×nh ¶nh trôc liªn kÕt cña gai rau, chØ cã c¸c ®¸m ®¬n bµo  vµ hîp bµo víi ®Çy ®ñ tÝnh chÊt ¸c tÝnh, ¨n s©u vµo líp c¬ tö cung vµ ph¸ hñy m¹ch m¸u.

-          Siªu ©m: thÊy h×nh ¶nh khèi x©m lÊn thµnh tö cung, ®Æc biÖt dïng siªu ©m Doppler cµng râ sù x©m lÊn cña c¸c m¹ch m¸u bÊt th­êng vµo líp c¬ tö cung. X¸c ®Þnh nh©n di c¨n, ph©n biÖt sãt trøng, cã thai l¹i.

-           Nh÷ng XN kh¸c ®¸nh gi¸ sù di c¨n cña khèi u:

§         XQ buång TC thÊy buång TC gi·n, cã h×nh khuyÕt hoÆc buång TC nham nhë.

§         XQ phæi: nh©n di c¨n cã h×nh ¶nh ®iÓn h×nh gièng nh­ bãng bay.

§         CT scan ph¸t hiÖn nh©n di c¨n n·o.

V.    ChÈn ®o¸n.

1.      ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh: tiÒn sö thai nghÐn, l©m sµng vµ HCG.

2.         ChÈn ®o¸n giai ®o¹n l©m sµng theo FIGO (1991)  (cã thÓ ko cÇn nªu).

-           G®o¹n 1: khèi u ph¸t triÓn ë TC (ch­a di c¨n)

-           G®o¹n 2: di c¨n ë ©m ®¹o, hè chËu.

-           G®o¹n 3: di c¨n tíi phæi

-           G®o¹n 4: di c¨n tíi c¸c bé phËn kh¸c.

3.         ChÈn ®o¸n ph©n biÖt

Sãt rau, sãt trøng: Sau n¹o thai trøng kho¶ng 2 tuÇn

§         Ra huyÕt ¢§ kÐo dµi,

§         TC to mÒm, cæ TC hÐ më

§         Cã dÊu hiÖu nhiÔm khuÈn (sèt, m«i kh«, l­ìi bÈn, h¬i thë h«i)

§         S¢ thÊy trong BTC cã khèi.

§         N¹o l¹i BTC -> GPB -> ChÈn ®o¸n x®

Cã thai l¹i trong thêi gian theo dâi sau chöa trøng

§         Sau khi n¹o thai trøng, t×nh tr¹ng BN ®· æn ®Þnh, kinh nguyÖt trë l¹i, nay l¹i t¾t kinh, ra huyÕt.

§         ThÓ tr¹ng tèt

§         S¢ thÊy h×nh ¶nh tói èi vµ ©m vang thai trong buång TC. NÕu BN ®Õn kh¸m l¹i sím vµo nh÷ng ngµy ®Çu tiªn sau khi cã thai th× rÊt khã ph©n biÖt.

§         NÕu nghi ngê cã thai ph¶i n¹o bá thai vµ göi gi¶i phÉu bÖnh tæ chøc n¹o ®Ó lo¹i trõ ung th­ NBN.

Viªm néi m¹c